Nou Avuso, het is bijna alsof je bovenaan je topic geschreven hebt of ik wilde reageren.
Je kunt je wel voorstellen dat ik met dezelfde gedachten rondloop, en ook in vind het onhandig dat mensen voortdurend geheel naar eigen inzicht aan de haal gaan met psychologische begrippen zoals
bewustzijn, zelfbewustzijn, onderbewustzijn en
archetypen. Hierover heb ik op dit forum gedurende de jaren met verscheidene mensen discussies gehad. Hieronder ga ik eventjes los, en ik ga zelfs mezelf een beetje tegenspreken.
De citering die je geeft van Wikipedia is natuurlijk een goede basis, maar het slaat wel een stapje over. Het gaat uit van cognitie in ruime zin (en nee, dat veronderstelt niet per se rationaliteit): dieren
ervaren hun omgeving en hebben daar in meer of mindere mate weet van. Een discussiepartner die in de filosofie zit omschreef het nog ruimer als datgene waarop ingewerkt kan worden. Echter, het reflecteren óp die ervaring en 'kennis' is wel degelijk een twééde stap: zelfbewustzijn.
Maar dit verder ter zijde.
Uiteraard bestaat altijd het gevaar dat e.e.a. verzandt in een hermeneutisch debat, waarbij woordenboekkennis eigenlijk niet te hoog aangeslagen moet worden. Praktische kennis en nuchter inzicht is net zo relevant. Voor mezelf voeg ik hier aan toe dat etymologische kennis wat mij betreft ook waardevol is voor een beter begrip van een woord, vooral bij vage dingen als
bewustzijn.
Citeer:
Hoe komt het dat mensen dit doen? Ik kan me zo voorstellen dat dit ook wel door niet spirituele mensen wordt gedaan. Maar het viel me op tijdens diverse discussies op spirituele/filosofische fora.
Nu is het natuurlijk zo dat begrippen gewoon woorden zijn, en woorden krijgen hun betekenis op basis van consensus: een grote groep sprekers is 'overeengekomen' om het zus of zo te doen, anders zouden we elkaar nooit verstaan. Daarom denk ik dat in wezen iedere moedertaalspreker van het Nederlands wel 'vat' wat er met
bewustzijn in eerste instantie bedoeld wordt, maar juist omdat het als begripzijnde een hoog abstractiegehalte heeft is het eenvoudig om die kernbetekenis
uit te breiden.
Overigens, op welke fora ervaar je het zoal? Zit jij toevallig ook op filosofieforum.nl?
Citeer:
Wordt een begrip hernoemt omdat men niet creatief genoeg is om een nieuw woord te bedenken? Praat men elkaar zonder kritisch na te denken na? Bij synoniemen snap ik de logica nog wel maar het gaat hier om een soort algemeen onbekende omgekeerde synoniem. Men spreekt over een strijkplank maar bedoelt eigenlijk de wasmand.
In dit geval meen ik zo arrogant te zijn om te weten hoe het zit. Begrippen zijn in de eerste plaats woorden, en woorden maken deel uit van de taal. Nergens bestaat er écht zoiets als de standaardtaal, de objectieve norm. Woorden als zodanig bestaan ook niet, alleen maar in het hoofd van de zender en de ontvanger. Daarmee is taal een heel persoonlijke aangelegenheid en niets meer dan dat. Men kan de normen wel leren, maar toch krijgt de talige orde een eigen kleur (en de kleur van de werkelijkheid kan weer beïnvloed worden door de talige orde;
Sapir-Whorf-hypothese). Woorden staan dan ook nooit objectief gelijk aan 'iets'; ze staan slechts voor een persoon gelijk. De Grote Consensus die we 'taal' noemen is niets meer dan een gemiddelde van miljoenen variabelen die jij en ik vormen. Woordenboeken abstraheren dus.
Als er geen objectieve één-op-éénrelatie is tussen woorden en hun referenten (iets waar de structuralistische taalkunde o.i.v. De Saussure nog van uit ging), dan zijn de implicaties vanzelfsprekend groot: betekenissen verschuiven en taal verandert. Taal ís, semiotisch gezien, niets anders dan een 'gebeurende', een proces. Als ik
bewustzijn uitspreek, dan is dat een tijdelijk tot stand gebracht betekenismoment die binnen de gegeven situatie ergens naar verwijst (bijv. 'wetend zijn'). Daarna lost de tot stand gebrachte relatie tussen teken (het woord) en betekende (het referent) weer op.
Hier laat ik het eerst bij, anders wordt het wanordelijk vrees ik.